Litwa - 2008 - kościoły Wilna

Po obowiązkowym odwiedzeniu cmentarza na Rossie, udaliśmy się do najpiękniejszej świątyni wileńskiej, kościoła św. Piotra i Pawła na Antokolu. Tę perłę wileńskiego barku zafundował w XVII w. hetman Michał Kazimierz Pac, który zaopatrzył również wnętrza kościoła w niektóre eksponaty ( n.p. tureckie bębny spod Chocimia). Fantastyczne, białe dekoracje stiukowe, dodatkowo uzupełnione przez 2000 rzeźb, zachwycają swoją maestrią. Świątynia po prostu olśniewa ich bogactwem. Można spędzić bardzo długi czas na jej kontemplacji.

Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu

    
Portal wejściowy;              Stiuki sufitowe kościóła św. Piotra i Pawła


Nawa główna

    
Organy


Wprawiające w zachwyt sklepienie świątyni

        
Ołtarze boczne kościóła

         
Ambona i ołtarze boczne kościóła św. Piotra i Pawła

    
Siedemnastowieczne zabytki: skrzynia podróżna i turecki bęben spod Chocimia

    
Oryginalne przestrzenne płaskorzeźby

W nawie głównej zaskakuje też największy żyrandol, jaki dotąd widziałam, w kształcie łodzi. Cieszy również to, że cała świątynia jest pieczołowicie odnowiona.

Unikalny olbrzymi żyrandol

    

Po takiej uczcie dla oczu udalismy się na dalsze zwiedzanie. Przeszliśmy obok kościóła św. Michała i dawnego klasztoru Bernardynek, ufundowanych przez kanclerza Lwa Sapiehę w XVII w. Kościół został zrabowany i spalony podczas najazdu moskiewskiego w 1655 r., a zakonnice i chroniąca się tu ludność wymordowani. W czasach sowieckich znajdowało się tu Muzeum Architektury.

    
Kościół św. Michała (pobernardyński)

Tuż niedaleko kolejna perełka - najpiękniejsza świątynia gotycka Wilna, Kościół św. Anny, o którym się mówi „śpiewający kamień” ze względu na zachwycającą oko ażurowo - koronkową ceglaną fasadę. W środku kościół też bardzo mi się podobał, przypominając mi trochę wnętrze warszawskiej katedry ze względu na wykończenie łuków czerwoną cegłą.

     
Koronkowy kościół św. Anny

         
Wnętrze kościoła św. Anny

    

Sąsiadujący z nią szesnastowieczny kościół św. Franciszka z Asyżu i klasztor Bernardynów ma już mniej strzelistą fasadę: gotycką, ale przechodzącą u góry w renesansową attykę. Bernardyni przybyli do Wilna z Krakowa za panowania króla Kazimierza Jagiellończyka. Kościół wielokrotnie niszczony przez Rosjan w XVII i XVIII wieku, był w czasach sowieckich przekształcony na magazyn, w którym trzymano np. farby, popiersia Lenina. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1990 r. świątynię zwrócono Bernardynom.

        
Kościół św. Franciszka z Asyżu

Na skwerze obok murku, ogradzającego cały gotycki kompleks, ustawiono niedawno pomnik Adama Mickiewicza, jak dla mnie, w tym właśnie miejscu mocno kontrowersyjny w swej formie.

        
Pomnik Adama Mickiewicza


Współczesna bryła pomnika Mickiewicza w.g. mnie nie pasuje do gotyckiego zakątka

Po opuszczeniu gotyckiego zakątka przeszliśmy do najsłynniejszego miejsca w Wilnie...

Ostra Brama jest jedyną zachowaną z 9 istniejących niedyś bram w szesnastowiecznych murach obronnych Wilna.
Dla Polaków to drugie święte miejsce po Częstochowie, gdyż zawiera cudowny obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej.
Obraz widać dopiero po przekroczeniu bramy w kierunku Starego Miasta we wnętrzu kaplicy dobudowanej w XVII wieku do, umieszczonego pierwotnie w niszy nad bramą, wizerunku. Kaplicy – pierwotnie drewnianej, później zamienionej na murowaną barokową w formie łuku triumfalnego (ok. 1715), którą z kolei przebudowano w duchu klasycystycznym w 1829 r. do dzisiejszej postaci. Do kaplicy pielgrzymi udają się po kamiennych schodach, prowadzących z boku pobliskiego kościoła Św. Teresy. Są niesamowite – wyślizgane nogami i kolanami tysięcy wiernych, którzy przez stulecia mozolnie wspinali się do stóp ołtarza ze świętym obrazem...

     
Ostra Brama;          Widok z Ostrej Bramy w kierunku Starego Miasta i na kościół Św. Teresy

    
Kaplica Ostrej Bramy

Obraz zasłynął cudami już wkrótce po umiejscowieniu na murach obronnych. Spotkał go również dramatyczny epizod: zagrożony pożarem w XVII wieku, został w ostatniej chwili uratowany przez zakonnika. Piękna, uduchowiona twarz Matki Boskiej przyciągała wzrok i westchnienia wielu przygnębionych chorobami i nieszczęściami osób. Dla mieszkających tu Polaków i dawnych mieszkańców Wilna, zakorzenionych od czasów repatriacji już po drugiej stronie granicy, stanowi dodatkowo symbol polskości i łącznik Wilna z Polską.

Wędrując od Ostrej Bramy po wileńskiej starówce co krok spotyka się kościoły różnych wyznań.
Cerkiew św. Ducha – jedyna z wileńskich cerkwi, która zawsze znajdowała się w rękach prawosławnych, pozostawała w Wielkim Księstwie Litewskim centrum prawosławia. Potężna barokowa świątynia o wielkiej kopule wzniesionej nad absydą i doświetlonej przez górne okna, posiada równie wielki barokowy ołtarz w kolorze zielonym, przed którym postawiono cerkiewne wrota pozbawione pełnego ikonostasu.

Brama na teren cerkiewny

    
Cerkiew św. Ducha

        
Nawa główna i ołtarz boczny

    

    

Tuż obok stoi zniszczona czasem świątynia Bazylianów z uroczymi rokokowymi wieżyczkami. Światynia była do XVII w. unicką cerkwią św. Trójcy. W celach klasztoru więziono aresztowanych Filomatów i Filaretów, w tym Adama Mickiewicza, który przesiedział tu pół roku i po tym doświadczeniu umiejscowił tu akcję III części Dziadów. Po kasacie zakonu cerkiew i klasztor przekazano prawosławnym a po II-ej wojnie światowej świątynia była nieczynna. Bazylianie tu wrócili dopiero w 90-ych latach XX w. i wciąż zajmują się odnawianiem całego kompleksu. Prowadzi do niego ładnie już odrestaurowana Brama Bazylianów (Wrota Bazyliańskie), zbudowana w stylu rokoka z korynckimi pilastrami i dekoracjami stiukowymi.

     
Świątynia Bazylianów i Wrota Bazyliańskie

Niedaleko rynku Starego Miasta wznosi się niewielka cerkiew św. Mikołaja.

Cerkiew św. Mikołaja

Na Starym Mieście zwraca uwagę piękna fasada kościóła św. Kazimierza. Budowę tej barokowej świątyni rozpoczęto w 1604 r., gdy ogłoszono kanonizację Kazimierza Jagiellończyka. Kopułę kościoła św. Kazimierza uwieńczono koroną, gdyż patron świątyni był królewiczem, synem Kazimierza Jagiellończyka. Kościół wielokrotnie niszczony przez pożary i działania wojenne, jest teraz pieczołowicie odnowiony. W czasach sowieckich mieściło się tu Muzeum Ateizmu. Obecnie kościół zwrócono wiernym, odbywają się też tu koncerty muzyki organowej.

            
Kościół św. Kazimierza ma bogatą fasadę i wspaniałą kopułę

     W jednym z najmniejszych kościołów przy ul. Dominikańskiej znajduje się Kaplica Miłosierdzia Bożego, gdzie oglądać można oryginał obrazu „Jezu, ufam Tobie”, który powstawał w Wilnie w 1934 r. wg wizji siostry Faustyny Kowalskiej. Twórcą obrazu jest Eugeniusz Kazimirowski. Tu też spowiednik siostry Faustyny, ksiądz Sopoćko wygłosił pierwsze kazanie o Miłosierdziu Bożym.

Ostatnim kościołem na naszej drodze była Katedra św. Stanisława, najważniejszy kościół Wilna, gdyż od czasów najdawniejszych tu się odbywały wybory biskupów, uroczyste nabożeństwa, koronacje wielkich książąt litewskich. Tu również odbył się ślub Aleksandera Jagiellończyka i potajemny ślub Zygmunta Augusta z Barbarą Radziwiłłówną.

     Pierwsza katedra w tym miejscu stanęła z rozkazu Władysława Jagiełły po chrzcie Litwy, współczesna została przebudowana w stylu klasycystycznym w drugiej połowie XVIII. Świątynię wyróżnia fasada z kolumnami i fryzem z płaskorzeźbami. Na dachu kościoła nad wejściem stoją postacie świętych: pośrodku - św. Helena - patronka Rosji, obok św. Kazimierz z koroną u nóg - patron Litwy, a z drugiej strony - św. Stanisław ze złożonymi do modlitwy rękoma - patron Polski.
Na dużym placu przed katedrą stoi osobno unikalna ośmiokątna dzwonnica.

Katedra św. Stanisława w Wilnie

    
Klasyczny portal katedry i tympanon



         

Eleganckie wnętrze świątyni posiada klasycystyczny skromny ołtarz z tympanonem, unikalne białe sklepienie z rozetami - coś pięknego - oraz klasycystyczne sklepienie nawy bocznej. Na prostopadłościennych kolumnach nawy głównej powieszono obrazy autorstwa Franciszka Smuglewicza przedstawiające dwunastu apostołów.

       
Ołtarz główny katedry św. Stanisława i nawa główna

  
Nawa boczna katedry i eleganckie stiukowe sklepienie

     Kontrastem do wykwintnego wyglądu naw głównej i bocznych są bogate wystroje kaplic. Kaplica Królewska albo Wołłowiczowska, ufundowana przez Kazimierza Jagiellończyka, przebudowana w stylu barokowym, była miejscem ślubu polskiego króla i Wielkiego Księcia Litewskiego Aleksandra Jagiellończyka z piękną Heleną, córką Iwana III Srogiego i ślubu Zygmunta Augusta z Barbarą Radziwiłłówną.

Kaplica św. Kazimierza, ufundowana przez Zygmunta III Wazę i Władysława IV Wazę, zbudowana na wzór Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, jest bardzo ważnym miejscem ze względu na znajdujące się w niej relikwie św. Kazimierza, patrona Litwy. Był on synem Kazimierza Jagiellończyka i zmarł nie mając jeszcze 30 lat w 1484 r. a jego kanonizacja odbyła się 120 lat póżniej. Relikwie spoczywają tu we wspaniałej, będącej częścią ołtarza, srebrnej trumnie ważącej pół tony. Postać świętego, umieszczona na trumnie, trzyma w jednej ręce krzyż a w drugiej – lilie, symbol niewinności. Ołtarz tworzą przepiękne, ekspresyjne dekoracje stiukowe, a nad postacią św. Kazimierza pochyla się, wyłaniająca się z obłoków, uśmiechnięta Matka Boska z Dzieciątkiem.

Kaplica św. Kazimierza

         
Portret św. Kazimierza i jego srebrna rzeźba zwieńczająca trumnę na ołtarzu

Ściany kaplicy wyłożone zostały ciemnym marmurem a sufit upiększają freski i dekoracje stiukowe. W niszach stoją drewniane i posrebrzane posągi królów z dynastii Jagiellonów.

W kaplicy się znajduje też ciekawa drewniana ambona w kształcie kielicha, unoszonego przez ukoronowanego orła z rozpostartymi skrzydłami, z której wygłaszał swe kazania między innymi słynny kaznodzieja Piotr Skarga.

Ambona Piotra Skargi

W krypcie królewskiej katedry leżą król Polski Aleksander Jagiellończyk oraz żony Zygmunta Augusta: Elżbieta Habsburżanka, która zmarła w Wilnie i ukochana Barbara Radziwiłłówna. Ale nie odwiedziliśmy ich. Woleliśmy spędzić więcej czasu na delektowaniu się wspaniałymi dziełami sztuki wystroju świątyni i poddać urokowi jej atmosfery.

Powrót do strony głównej o Litwie